Vrijwillige Vliegtuigbouwer gevraagd

In 1911 vloog het eerste vliegtuig in Groningen. Dat was de Helpman 1. Gemaakt in de Biljartfabriek van familie de Schepper in Helpman, toen nog een dorp. Het is dat de financier, groot-industrieel Evert Scholte vond dat Nederland te klein was voor een vliegtuigindustrie. Anders had heel Nederland voortaan aan vliegtuigen gedacht als ze het over Groningen hadden in plaats van aan aardbevingsproblematiek.

Verborgen talenten

Het is juist deze aardbevingsproblematiek geweest  die de aanzet gaf tot het project waar zo’n 10 behoorlijk fanatieke vrijwilligers al weer een tijdje mee bezig zijn: het bouwen van een exacte replica van de Helpman 1. Initiatiefnemer Herman Kuis komt van het Hoge land, de gasregio waar zoveel ellende is. Hij wil met de replica een rondje om de Martinitoren vliegen, om in plaats van de ellende de verborgen talenten van Groningers te laten zien en aan te zetten tot creatief denken en handelen.

Aan het werk

Ben en Evert, beiden gepensioneerd, zijn twee van die fanatiekelingen. Ben heeft jaren bij defensie gewerkt als technicus en heeft daarnaast ook bestuurlijke ervaring. Hij is een duizendpoot en hierdoor nauw betrokken bij de opstart van de stichting als sparring partner van Herman Kuis. Hij hield zich zowel bezig met het opstellen van de statuten van de stichting en de aanvraag van een Anbi-status, als met de technische planning van het project. (Het project heeft inmiddels de ANBI-status).

Evert is ook ooit begonnen als een technicus, voor zijn pensioen maakte hij data analyses, verder heeft hij een passie voor vissen en vogeltellen en ervaring als bestuurder. Dus veelzijdig zijn deze pensionado’s zeker. Evert heeft ook een passie voor logistiek: welk materiaal moet wanneer aanwezig zijn, waar komt het vandaan  en wat kost het. (Het gehele project gaat waarschijnlijk  3,5 tot 4 ton kosten.) En Ben en Evert willen natuurlijk ook dolgraag met hun vingers aan dat vliegtuig zitten, dus daadwerkelijk meehelpen met bouwen.

De uitdaging

Ze moeten het doen met een technische schets gekregen van de Groninger archieven, de vele beschikbare foto’s en de originele propeller. Die propeller (in bezit van een achterkleinkind van de Schepper) is het enige dat over is van de Helpman 1 die uiteindelijk gecrasht is (de piloot overleefde het). Dus dat is spannend. In feite is het project één grote uitdaging, ‘Maar’ zoals Evert zegt ‘We gaan dit oplossen en als iemand vraagt ‘hoe dan?’ dan zeggen we ‘Dat weten we niet, maar we gaan het wel oplossen’.

De piloot

Bij de bouw van het vliegtuig gaat het om het juiste hout en metaal, de soort motor, de verbindingen tussen de onderdelen, bevestigingen, hoe de vleugels bewegen enz. enz. Daarnaast gaat het ook om toestemming om werkelijk te mogen vliegen en dat vraagt om een professionele aanpak. Alles moet getest en gedocumenteerd zijn. Een testpiloot zal gevonden moeten worden die de Helpman 1 kan en wil testvliegen. Dat is nog een uitdaging, want er zijn maar weinig piloten bekend met de benodigde kwalificaties en kennis van dit soort vliegtuigen.

Het schaalmodel

Inmiddels is er een papieren bouwplaat op A4 formaat van het vliegtuig, gemaakt voor PR-doeleinden. Als lesmateriaal op school kan het de jeugd interesseren voor dit soort Gronings vernuft.  Op dit moment wordt gewerkt aan een schaalmodel van 1:10 met een spanwijdte van ongeveer 1 meter die eveneens een PR-functie krijgt en radiografisch bestuurd kan worden en dus daadwerkelijk gaat vliegen.

Het volgende model heeft een gewicht van minder dan 25 kg en een spanwijdte van ongeveer 3,5 meter, (schaal 1 : 3). Dit model wordt aangedreven met een brandstof motor en zal ook radiografisch bestuurd worden. Ben: “Het model is met name bedoeld om het vlieggedrag te bestuderen en te leren welke vliegtechnische aspecten we moeten aanpassen. Met al deze opgedane ervaring gaan we de  laatste versie (replica 1 : 1), de Helpman 1 bouwen.”

Aan ambitie geen gebrek dus!

Tekst: Jeanet Verveer
Foto’s : Stichting Vliegende Helpman